Nationaal Actieplan Energieopslag om energietransitie te versnellen
Energy Storage NL, de brancheorganisatie voor de Nederlandse energieopslagsector en onderdeel van FME, heeft een actieplan opgesteld om de energietransitie te versnellen door de inzet van energieopslag en -conversie. Het plan, dat diverse voorstellen bevat om barrières weg te nemen voor alle vormen van opslag, werd deze week aangeboden aan minister Rob Jetten van Klimaat en Energie en de Tweede Kamer.
Het Nationaal Actieplan Energieopslag 2023 gaat in op de uitdagingen van het duurzame energiesysteem van de toekomst. Onder meer het gebrek aan een juridische status voor energieopslag, het uitblijven van snelle vergunningsprocedures en de noodzaak van actuele data over de stand van zaken van het elektriciteitsnet.
“Het besef groeit dat alleen met energieopslag de energietransitie zal lukken. Energieopslag maakt ons systeem onafhankelijk van andere landen, zorgt voor lagere energieprijzen en maakt fossiele gas- en kolencentrales overbodig. Daarmee versnellen we de energietransitie en pakken we ook de energiecrisis aan”, zegt ESNL-voorzitter Maarten van den Heuvel.
Op dit moment zijn er nog veel barrières die de businesscase voor opslag verhinderen. Dat zorgt ervoor dat Nederland op achterstand staat ten opzichte van andere Europese landen. Van den Heuvel: “Het kabinet moet zich realiseren dat een proactief overheidsbeleid nodig is, de markt kan dit namelijk niet oplossen zonder het wegnemen van barrières. Met het Nationaal Actieplan Energieopslag doen we concrete suggesties aan de overheid om samen de benodigde versnelling te realiseren”.
Elektriciteitsnet
ESNL pleit onder meer voor een eigen juridische status voor opslag in de transporttarievensystematiek. Nu worden batterijen en andere vormen van elektriciteitsopslag gezien als verbruikers van energie, waardoor zij bij afname hoge transportkosten betalen. Netbeheerders gaan de transporttarieven substantieel verhogen, in 2023 met meer dan 90%. Hiermee komt de businesscase zwaar onder druk te staan.
Door zon, wind en energieopslag achter één netaansluiting te realiseren, ontstaat er extra capaciteit op het net. Cable pooling voor zonne- en windenergie is al mogelijk gemaakt in de Elektriciteitswet en hier zou energieopslag aan moeten worden toegevoegd.
Verder moet data over congestie openbaar beschikbaar worden op het niveau van individuele onderstations. Met deze informatie kunnen creatieve businesscases worden opgebouwd om congestie te verminderen door inzet van energieopslag en -conversie.
Gasinfrastructuur
Er zijn nog meer hordes te nemen volgens ESNL, zoals de belemmeringen voor ondergrondse opslag, het ontbreken van een marktmechanisme en marktprikkels. Ook ten aanzien van de veiligheid zijn er nog onvoldoende regels voor waterstofopslag.
Om de benodigde infrastructuur snel te ontwikkelen moet worden gekeken naar (tijdelijke) bijmenging van waterstof in het gasnet. De ontwikkeling van een gescheiden leidingnetwerk voor waterstof (met verschillende specificaties) kan hierin een toekomstperspectief zijn.
Om een vergunningsaanvraag sneller te laten verlopen bepleit ESNL een landelijke coördinatie voor warmteopslag. De centrale overheid moet het initiatief nemen om heldere en bindende afspraken te maken over de voorwaarden bij vergunningverlening rondom warmteopslag. Daarnaast dient opslag bij de aanleg van nieuwe warmtenetten standaard als criterium te worden meegenomen.
Financiering
Om de ontwikkelingsfase te overbruggen bepleit ESNL de oprichting van een garantiefonds. De geldende cofinancieringseisen (gunstigste geval 30% financiering vanuit niet-overheden) zijn een groot knelpunt. Een garantiefonds vanuit de overheid voor thermische opslag vergroot de financieringsmogelijkheden en verlaagt de rentekosten, wat de businesscase positief beïnvloedt en daarmee de kansen voor de duurzame warmtetransitie vergroot.
