In 2014 werd de PPE-fabriek van Sabic in Bergen op Zoom vanwege een dalende vraag naar polyfenyleenether uit bedrijf genomen. In 2018 besloot Sabic de fabriek een tweede leven te geven omdat de vraag naar PPE groeide door onder meer een toenemende vraag naar zonnepanelen en elektrische auto’s. Plantmanager Bram van Veen kijkt terug op het unieke project dat ertoe leidde dat de fabriek in 2024 weer volop operationeel is.

Monique Harmsen

Lang hoefde Bram van Veen niet na te denken toen hem in 2018 werd gevraagd de opstart van de PPE-fabriek van Sabic in Bergen op Zoom te leiden. ‘Hoe vaak krijg je de kans om een fabriek op te starten, zeker in de huidige tijd in Nederland en Europa? Die kans heb ik met beide handen aangegrepen.’
Van Veen is een oudgediende op de site waar hij in 1998 begon bij wat toen nog General Electric heette. Met zijn technische achtergrond, specialisatie elektronica, vervulde hij diverse functies. Het begon met ‘jaar 2000 projecten’ om te voorkomen dat de site stil zou vallen. Vervolgens werd hij proces engineering leider van de chemische en compoundfabrieken en in 2018 begon hij met het opstartproces van de PPE-fabriek.
Het begin verliep schoorvoetend. ‘We waren zoekende. Hoe gaan we dit doen? Ik had geen ervaring of achtergrond met deze fabriek toen ik werd gevraagd. Bij een eerste rondgang trof ik een fabriek die in 2014 was gesloten, die niet was geconserveerd en waar weer en wind jarenlang vrij spel hadden gehad. De ruimte werd gebruikt als opslag en er nestelden vogels. Er stond equipment die nog wel honderd jaar kan worden gebruikt maar dat gold niet voor de leidingen van koolstofstaal en de elektrische kabels die uit voorzorg waren doorgeknipt. Toen ik de controlekamer in liep, was het net een film waarin de tijd heeft stilgestaan. Er lagen nog wat bladen met de datum van 2014. Ik herinner me dat het een heel raar moment was om daar doorheen te lopen, het was zo verlaten en desolaat.’

Mix

Terwijl het engineeringdeel van het project werd gedaan door global EPM (Engineering Procurement Management) van Sabic richtte Van Veen zich op de operatie en het samenstellen en opbouwen van het operationele team. Dat betekende beginnen vanaf nul. De mensen die tot 2014 in de fabriek werkten, vonden een nieuwe baan intern of elders of waren met pensioen gegaan.
Het eerste wat Van Veen deed, was het aannemen van ervaren shift supervisor met kennis van de PPE-fabriek. ‘Daarna zijn we gaan nadenken over hoe het operationele team eruit moest zien. De gemiddelde leeftijd van werknemers in de chemische industrie in Nederland en Europa ligt boven de vijftig jaar. Dat zagen we ook hier op de site. We hebben heel bewust gekozen voor een mix van oudgedienden omdat we hun ervaring met de plant goed konden gebruiken, een aantal ervaren mensen van elders en schoolverlaters met één tot twee jaar werkervaring.’
Eind 2019 was de groep van in totaal zestig mensen bijna compleet in de mix die Van Veen voor ogen had. ‘De gemiddelde leeftijd ligt nu op 37 à 38 jaar. Dat is redelijk uniek in de chemische industrie. Iedereen is meteen in vaste dienst begonnen nog voordat de fabriek in bedrijf was. Voor de nieuwe operators was de opstart van de fabriek een unieke leerervaring waarin ze dingen deden die ze niet gewoon waren. We hebben bijna van het hele operationele team engineers gemaakt’, stelt Van Veen trots.

[vc_empty_space][vc_column_text]Bram van Veen plantmanager Sabic Bergen op Zoom:

‘Bij een eerste rondgang trof ik een fabriek die in 2014 was gesloten, die niet was geconserveerd en waar weer en wind jarenlang vrij spel hadden gehad.’

[/vc_column_text][vc_empty_space][vc_row][vc_column][vc_column_text]

Training

Het operationele team is voor de training in tweeën gesplitst omdat het volgens Van Veen te complex is om iedereen direct de totale fabriek te leren kennen. De PPE-fabriek zelf bestaat ook uit twee fabrieken: een monomeer – en een resinfabriek. ‘Onder leiding van een professionele trainer hebben de mensen meegewerkt aan het ontwikkelen van het trainingsmateriaal. Dat gaf ze de kans hun fabriek tot in detail te leren kennen.’
Voor de opstart en inbedrijfstelling van de fabriek is gebruik gemaakt van turnover-systemen. Een techniek die je kunt vergelijken met een puzzel, stelt Van Veen. ‘Ieder turnover-systeem is een puzzelstukje. De monomeer- en de resinfabriek zijn ieder opgedeeld in turnover-systemen, allemaal met een begin en een eind. Iedere operator was verantwoordelijk voor één of meerdere turnover-systemen met werkinstructies en procedures voor het aanpassen van de oude naar de nieuwe situatie. Deze verschillende puzzelstukje zijn aan elkaar gekoppeld tot een systeem. Deze systemen vormden gekoppeld aan elkaar een proces. Als alle processen zijn gekoppeld, spreek je van een fabriek.’
Eenzelfde systeem werd toegepast op het gebied van veiligheid, waarbij van een klein element naar systeemniveau werd gegaan. Deze checks werden verder uitgebreid tot het moment dat de fabriek gereed was om chemicaliën in te nemen. ‘Dat proces hebben we verschillende keren aan de overheid uitgelegd. Voor hen was het ook nieuw’, aldus Van Veen.

 

 

[/vc_column_text][vc_empty_space][vc_column_text]Bram van Veen plantmanager Sabic Bergen op Zoom:

‘Voor de nieuwe operators was de opstart van de fabriek een unieke leerervaring waarin ze dingen deden die ze niet gewoon waren.’

[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]

Energie

De monomeerfabriek is inmiddels in gebruik genomen en de komende weken wordt de resinfabriek opgestart. Terugkijkend heeft het project langer geduurd dan verwacht. Een van de oorzaken daarvan is het uitbreken van de Corona-epidemie. Daarnaast speelt volgens Van Veen ook de uniekheid van het project een rol. ‘Je komt in zo’n uniek project altijd wel iets onverwachts tegen.’
Toch kijkt hij met plezier terug op het traject. ‘Ik ben technisch opgeleid maar uiteindelijk ben ik steeds meer met het menselijke aspect bezig. In mijn vorige rol werkte ik met veel jonge engineers en dat gaf me veel energie. Dat heb ik hier ook ervaren. Mens en techniek bij elkaar is een heel mooie mix, de een kan niet zonder het ander. Je kunt zo’n fabriek niet zonder operators laten draaien. Er wordt tegenwoordig heel veel gesproken over kunstmatige intelligentie maar ik weet zeker dat je niet zonder vakmensen kunt. Het geeft mij veel energie om daarmee bezig te zijn.’

 

Team

Van Veen is het meest trots op zijn operationele team. ‘Als ik kijk hoe we dat in de basis hebben bedacht en hoe het team nu werkt aan de opstart, dan hebben we dat goed gedaan. Het blijkt enorm belangrijk te zijn dat we niet alleen voor ervaring hebben gekozen. We hebben jonge mensen van 21 of 22 jaar een unieke kans gegeven om zichzelf te ontwikkelen. Als ik naar mezelf kijk, was ik op die leeftijd niet zover als sommige van deze operators nu al zijn. Het is de afgelopen jaren niet altijd makkelijk geweest, maar ik weet één ding zeker: als de fabriek een paar jaar draait, dan hebben ze hier een basis gelegd die ze nooit bij een ander bedrijf hadden kunnen krijgen.’
De ervaring met de PPE-fabriek heeft op de site ook wel iets getriggerd bij de manier van opleiden, stelt Van Veen. ‘Je ziet dat mensen die vanaf het begin op de site hebben gewerkt nu met pensioen gaan. Er stromen veel jongere mensen binnen. Onze ervaring kan worden gebruikt om deze mensen op te leiden.’
Alle aandacht van Van Veen is nu gericht op de opstart van de fabriek. Zijn volgende uitdaging is zorgen voor een betrouwbare en stabiele operatie. ‘Nu is iedereen blij en opgelucht dat we ons eerste product hebben gemaakt, maar daarna is betrouwbaarheid in de productie maar ook op het gebied van veiligheid heel belangrijk. We willen voorspelbaar en beheersbaar zijn, en natuurlijk competitief.’

[/vc_column_text][vc_empty_space][vc_column_text]Bram van Veen plantmanager Sabic Bergen op Zoom:

‘Er wordt tegenwoordig heel veel gesproken over kunstmatige intelligentie maar ik weet zeker dat je niet zonder vakmensen kunt.’

[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]

Lessons learned

Gevraagd naar de lessons learned stelt Van Veen: ‘Natuurlijk zie je als je terugkijkt dingen die je anders had kunnen doen. Met de kennis van nu hadden we het operationele team later kunnen aannemen en eerst met een groep engineers aan de slag kunnen gaan. Maar, je moet ook weer niet te laat zijn met het aannemen van operators. Met alles wat ik in dit bijzondere project heb meegemaakt, zou ik een boek kunnen vullen.’

[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row full_width=”stretch_row” parallax=”content-moving” css=”.vc_custom_1649703092283{padding-top: 20px !important;padding-right: 20px !important;padding-bottom: 20px !important;padding-left: 20px !important;background-color: #f4e5c3 !important;background-position: center !important;background-repeat: no-repeat !important;background-size: contain !important;border-radius: 2px !important;}”][vc_column][vc_column_text]

Wet- en regelgeving

[/vc_column_text][vc_column_text]Bij het opstarten van een fabriek die jaren heeft stilgelegen, zijn er niet alleen technische uitdagingen maar is ook de intussen veranderde wet- en regelgeving een uitdaging. Dat had een behoorlijke impact bij de PPE-fabriek van Sabic in Bergen op Zoom. ‘De overheid kijkt scherp naar zogenoemde Seveso-bedrijven’, vertelt plantmanager Bram van Veen. ‘Wij kregen onder meer te maken met veranderde regelgeving voor tankveiligheid PGS 29. Dit betekende bijvoorbeeld dat de vaste daken van de opslagtanks los moesten worden geslepen zodat bij een calamiteit de energie naar boven gaat en niet naar de zijkant. Het hield eveneens in dat alle instrumentele beveiligingen moesten voldoen aan de laatste eisen. Verder is ook de ATEX-regelgeving aangescherpt, waardoor we of nieuwe motoren moesten aanschaffen of moesten aantonen dat de huidige voldeden aan de laatste eisen.’

DE PLANTMANAGER

[/vc_column_text][vc_column_text]In deze rubriek ‘De plantmanager’ laten wij elke keer een andere plantmanager aan het woord over zijn werk, visie en bedrijf. Hoe lukt het plantmanagers om succesvol te zijn en kunnen ze anderen daarin inspireren?
Kent u interessante plantmanagers? Mail dan naar redactie@industrielinqs.nl[/vc_column_text][vc_empty_space][vc_column_text]Dit artikel is gepubliceerd in Industrielinqs 2024-02 (26/3/2024)[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

[vc_empty_space]